Ψυχοθεραπεία: Πώς να αντλήσεις τα μέγιστα

Η ψυχοθεραπεία είναι σε μεγάλο βαθμό μια αμφίδρομη διαδικασία. Είναι μια διαδικασία ανταλλαγής και συνεξέλιξης. Μπορεί ο ψυχοθεραπευτής να διαθέτει ένα απόθεμα γνώσεων, εμπειριών και τεχνικών προς εφαρμογή, αλλά όλα αυτά δεν μπορούν να φανούν χρήσιμα χωρίς την συνειδητή, ειλικρινή και ανοιχτή συμμετοχή ενός θεραπευόμενου. Ο θεραπευόμενος μπορεί να φέρει ένα αίτημα προς επεξεργασία στην ψυχοθεραπεία αλλά αυτό δεν θα λυθεί αποκλειστικά και μόνο με την «αυθεντία» του θεραπευτή.

Η απόφαση να ξεκινήσει κάποιος ψυχοθεραπεία μπορεί να αναδύεται από διαφορετικές κάθε φορά συνθήκες.  Κάποιοι άνθρωποι το σκέφτονται για πολύ καιρό, πριν πάρουν την απόφαση να ξεκινήσουν. Είναι κάτι που το ήθελαν, αλλά δεν είχαν βρει τη δύναμη ή τον τρόπο να το τολμήσουν. Για άλλους είναι μια πιο βιαστική απόφαση, αφορμή για την οποία είναι συχνά ένα δυσάρεστο συμβάν στο παρόν, που δυσκολεύονται ή δεν ξέρουν πώς να το διαχειριστούν: μια κρίση πανικού, μια ξαφνική απώλεια αγαπημένου προσώπου, μια αρρώστια κ.ο.κ. Όσο διαφορετικοί και αν είναι οι λόγοι που ωθούν ένα άτομο στο γραφείο του ψυχοθεραπευτή, οι προσδοκίες παραμένουν κοινές : αλλαγή, ανακούφιση, επίλυση, θεραπεία.

Η ψυχοθεραπεία είναι σε μεγάλο βαθμό μια αμφίδρομη διαδικασία. Είναι μια διαδικασία ανταλλαγής και συνεξέλιξης. Μπορεί ο ψυχοθεραπευτής να διαθέτει ένα απόθεμα γνώσεων, εμπειριών και τεχνικών προς εφαρμογή, αλλά όλα αυτά δεν μπορούν να φανούν χρήσιμα χωρίς την συνειδητή, ειλικρινή και ανοιχτή συμμετοχή ενός θεραπευόμενου. Ο θεραπευόμενος μπορεί να φέρει ένα αίτημα προς επεξεργασία στην ψυχοθεραπεία αλλά αυτό δεν θα λυθεί αποκλειστικά και μόνο με την «αυθεντία» του θεραπευτή.  Είναι ένα ταγκό για δύο, η ψυχοθεραπεία. Στο παρακάτω κείμενο θα αναφερθώ σε στάσεις από την πλευρά του θεραπευόμενου που έχω παρατηρήσει από την δουλειά μου ως θεραπεύτρια ότι διευκολύνουν και επιταχύνουν την διαδικασία της θεραπείας.

Δώσε ανατροφοδότηση για την διαδικασία

Μπορεί ο θεραπευτής σου να σε ρωτήσει. Μπορεί και όχι. Τα συναισθήματα και οι σκέψεις που έχεις κατά τη διάρκεια της συνεδρίας για αυτό που διαμείβεται ανάμεσα σε σένα και τον θεραπευτή σου είναι σημαντική πληροφορία. Αυτά τα συναισθήματα μπορείς να τα μοιραστείς με το θεραπευτή σου καθώς και τις σκέψεις σου για την διαδικασία της ψυχοθεραπείας. Η εστίαση στο εδώ και τώρα της σχέσης θεραπευτή – θεραπεύομενου είναι μια πλούσια πηγή πληροφοριών και αντανακλά σε μεγάλο βαθμό το πως λειτουργεί ο θεραπευόμενος και στις διαπροσωπικές του σχέσεις στον έξω κόσμο. Είναι ένα παράδειγμα για το τι κάνει το θυμό του, το άγχος του, την απογοήτευση του. Η ανάλυση του εδώ και τώρα της θεραπείας ρίχνει το φως στις όποιες δυσλειτουργίες ή δυσκολίες του πελάτη, την ώρα ακριβώς που συμβαίνουν.

Μην βιάζεσαι, θέλει χρόνο

Η ψυχοθεραπεία, βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη, χρειάζεται χρόνο. Οι θεραπευόμενοι χρειάζονται χρόνο για να αφομοιώσουν αλλαγές και να τολμήσουν νέα βήματα, γνωστικά ή συναισθηματικά. Είναι ανώφελο, ως θεραπευόμενοι, να παρατηρούμε τον εαυτό μας, περιμένοντας πότε θα αλλάξει αντί να αφεθούμε και να γίνουμε εμείς οι ίδιοι η αλλαγή. Δεν είμαστε πρωτίστως παρατηρητές της διαδικασίας. Είμαστε αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας, φορείς και δέκτες ταυτόχρονα της αλλαγής. Ακόμα και αν βρίσκεσαι αρκετό χρόνο σε μια θεραπευτική σχέση και νιώθεις μην προχωράει η διαδικασία όπως θα περίμενες, μπορείς να το συζητήσεις με τον θεραπευτή σου. Τι συμβαίνει μεταξύ σας; Ποιοι είναι οι αρχικοί στόχοι; Ποιες οι προσδοκίες σου; Που και με ποιον τρόπο ίσως επιβραδύνεται η διαδικασία. Η βάση της θεραπευτικής σχέσης είναι η επικοινωνία. Αξιοποίησε την.

Επέλεξε προσεχτικά τον ψυχοθεραπευτή σου

Επειδή η ψυχοθεραπεία είναι μια σχέση – συμφωνία – συμβόλαιο ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, θεραπευτή και θεραπευόμενο, είναι σημαντικό να νιώθεις ότι ο θεραπευτής σου σε καταλαβαίνει και είναι εκεί για να σε υποστηρίξει. Η προσωπικότητα και το στυλ του  κάθε θεραπευτή διαφέρουν. Είναι σημαντικό να μπορείς να συνδεθείς με το πρόσωπο που έχεις απέναντι σου. Ο θεραπευτής δεν είναι ένα αποστειρωμένο εργαλείο. Είναι ένας άνθρωπος με τα δικά του χαρακτηριστικά, τον δικό του τρόπο να μιλά ή να σιωπά, τις δικές του απόψεις, σκέψεις, συναισθήματα. Είναι σημαντικό να μπορείς να νιώθεις οικειότητα στο θεραπευτικό χώρο αλλά και το όριο της θεραπευτικής σχέσης. Δεν χαρακτηρίζεται τυχαία άλλωστε η σχέση αυτή σαν θεραπευτική συμμαχία, καθώς είναι μια συμμαχία των δύο σας απέναντι στο πρόβλημα.

Μείνε μέχρι την ολοκλήρωση

Η ολοκλήρωση της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας είναι μια πράξη, που λίγοι μένουν μέχρι το τέλος της παράστασης για να τη δουν. Και με τον όρο ολοκλήρωση αναφέρομαι στην από κοινού συμφωνία ότι η θεραπεία θα λάβει τέλος – είτε έχει επιτευχθεί ο θεραπευτικός στόχος στο 100%, είτε όχι. Συχνά θεραπευόμενοι αποχωρούν από την ψυχοθεραπεία στο σημείο που μπορεί να νιώσουν λίγο καλύτερα. Αυτό συχνά δεν συνεπάγεται και ουσιαστική θεραπευτική αλλαγή που αντέχει στο χρόνο. Το αποτέλεσμα βέβαια είναι να έρθουν αντιμέτωποι με τα ίδια προβλήματα λίγο αργότερα και να αναζητούν εκ νέου θεραπεία. Άλλοι πάλι μπορεί να αποχωρούν ακριβώς στο σημείο που αρχίζουν να αγγίζουν τον πυρήνα του προβλήματος. Γιατί; Επειδή οι συνειδητοποιήσεις συχνά είναι επώδυνες. Ίσως πάλι να νιώθουν ότι δεν αντέχουν ή δεν θέλουν να ανοίξουν αυτήν την πόρτα. Αναπόφευκτα όμως, η επιλογή αυτή σημαίνει πως η δυσκολία παραμένει άλυτη και πρόβλημα θαμμένο στα ερείπια του χρόνου.

Ανέλαβε την ευθύνη της αποχώρησης σου

Πολλοί θεραπευόμενοι επιλέγουν να αποχωρήσουν από την θεραπεία χωρίς να ενημερώσουν ανοιχτά και ειλικρινά τον θεραπευτή τους για τον λόγο που επιλέγουν να το κάνουν. Μάλιστα συχνά ο θεραπευτής δεν ενημερώνεται καν για την αποχώρηση. Το «Θα σε πάρω εγώ για το επόμενο ραντεβού», μπορεί απλά να σημαίνει «μάλλον δεν θα σε ξαναπάρω, αλλά δυσκολεύομαι να στο πω».  Για λόγους που μπορεί να έχουν να κάνουν είτε με δυσαρέσκεια του θεραπευόμενου είτε και με ικανοποίηση του αιτήματος του, η συνεργασία αυτή σταματάει, χωρίς να έχει γίνει ένα σωστό κλείσιμο. Αν νιώθεις για οποιοδήποτε λόγο, ότι το ταξίδι αυτό έφτασε στο τέλος του για σένα, ενημέρωσε τον θεραπευτή σου και αποχώρησε. Αυτό θα δώσει την δυνατότητα να γίνει ένα σωστό κλείσιμο της διαδικασίας, ωφέλιμο και για τους δύο.

Να είσαι ειλικρινής

Είναι απολύτως κατανοητό ότι ως θεραπευόμενος χρειάζεσαι χρόνο για να αρχίσεις να εμπιστεύεσαι τον θεραπευτή σου και να νιώσεις αρκετή ασφάλεια για να μοιραστείς μαζί του όλες εκείνες τις σκέψεις τους, τους προβληματισμούς σου και να τα συναισθήματα που ίσως δεν έχεις τολμήσει να πεις πουθενά. Και να είσαι σίγουρος ότι ένας έμπειρος θεραπευτής αντιλαμβάνεται συχνά και αυτά που δεν τολμάς ακόμα να πεις. Είναι σημαντικό ωστόσο να προσανατολίζεσαι με οδηγό την ειλικρίνεια στη θεραπεία.  Δεν χρειάζεται να εντυπωσιάσεις, να χειραγωγήσεις ή να πείσεις. Προσπάθησε να είσαι ειλικρινής όσο και αν είναι δύσκολο μερικές φορές. Η ειλικρίνεια, ακόμα και αν δεν εμπεριέχει την ολοκληρωμένη γνώση είναι ένα μονοπάτι που μπορεί να σε οδηγήσει στην αυτογνωσία και εν τέλει στη “θεραπεία”.

Πηγή 1ης Δημοσίευσης: Πύλη Ψυχολογίας